Yayın Etiği

Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi (Atam Dergi) yayın süreçleri, bilginin tarafsız ve saygın bir şekilde gelişimine ve paylaşımına dayanmaktadır. Hakemli dergiler, bilimsel yöntemin uygulamasını ve tarafsızlığı sağlayan çalışmalardır. Bu doğrultuda sürecin tüm paydaşlarının (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler/editör yardımcıları/yayın takip görevlileri) etik ilkelere yönelik standartlara uyması önem taşımaktadır.

Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi’nin yayın etiği ve açık erişim politikası, Committee on Publication Ethics (COPE) / Yayın Etiği Komitesi tarafından açık erişimde yayımladığı kılavuzlar ve politikalar ile Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından yayımlanan Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi doğrultusunda yayın sürecinin tüm bileşenlerinin etik ilkelere uymasını gerektirmektedir.

Yayımlanma talebiyle Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi’ne gönderilen tüm makaleler orijinal ve başka bir yerde yayımlanmamış olmalıdır. Ayrıca başka bir dergide de değerlendirme sürecinde bulunmamalıdır. Yayın Takip Sistemi (YAY-SİS) üzerinden başvurusu yapılan her bir makale, Editör/Editör Yardımcısı/Yayın Takip Görevlisi tarafından ön incelemeye alınır, ön incelemesi tamamlanan makaleler, Dergi Yayın Kurulunca incelemeye gönderilmeye değer bulunduğu takdirde yine Yayın Kurulunca belirlenen en az iki inceleyici tarafından çift taraflı kör hakemlik değerlendirilmesinden geçirilir. İntihal, duplikasyon, sahte yazarlık/inkâr edilen yazarlık, araştırma/veri fabrikasyonu, makale dilimleme, dilimleyerek yayın, telif hakları ihlali, çıkar çatışmasının gizlenmesi vb.leri etik dışı davranışlar olarak kabul edilir.

Kabul edilen etik standartlara uygun olmayan tüm makaleler yayından çıkarılır. Buna yayından sonra tespit edilen olası kural dışı, uygunsuzluklar içeren makaleler de dâhildir.

Yayıncının Etik Sorumlulukları

Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi’nin yayıncısı olan Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı, kamu yararını gözeten ve kâr amacı gütmeyen bir kamu kuruluşudur.

Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı yayımlanmış her makalenin mülkiyet ve telif hakkını korur ve yayımlanmış her kopyanın kaydını saklama yükümlüğünü üstlenir.

Yayın Kurulunun Etik Sorumlulukları

1- Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi’ne başvurusu yapılan makalelerin tüm süreçlerinden Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi Yayın Kurulu sorumludur ve Yayın Kurulu bu sorumluluğunu yerine getirmektedir. Bu, dergiyle ilgili konularda verilen kararlarda yalnızca kamu yararı düşünülerek kişisel kazancı düşünmeden, bağımsız olarak karar vermeyi gerektirmektedir. Yayıncı ve Yayın Kurulu arasındaki ilişki bağımsızlık ilkesine dayanır, Yayın Kurulunun alacağı tüm kararlar yayıncıdan ve diğer kişi ve kuruluşlardan bağımsızdır.

2- Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi Yayın Kurulu, dergiyi sürekli geliştirmeye, yayın niteliğini yükseltmeye çaba göstermektedir. Yayın Kurulu, makalelerin yayımlanmasına karar verirken makalelerin özgün olmasına, bilimsel alan yazınına, okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcılara katkı sağlamasına özen gösterirler.

3- Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi Yayın Kurulu; yayın, hakem değerlendirme süreci, etik ilkeler gibi dergi politikalarının belirlenmesi ve uygulanmasını sağlar.

4- Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi Yayın Kurulu; makale ve dergi yayım sürecinde fikri mülkiyet hakları, bilimsel-etik olmayan davranışlarla, benzerlik oranı, “yollama (atıf) çeteciliği” ile ilgili önlemleri almada sorumludur.

5- Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi Yayın Kurulu, yazar için bir “Yazım Kılavuzu”, hakemler için “Hakem Kılavuzu” hazırlar ve gerektiğinde günceller.

6- Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi Yayın Kurulu, hakemleri, yazar(lar)ı güdüleyici/hedefe yoğunlaştıran politikalar belirlemektedir.

Editörler/Editör Yardımcılarının Etik Sorumlulukları

Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi editör ve yardımcı editörleri ile yayın takip görevlileri açık erişim olarak COPE (Committee on Publication Ethics) tarafından yayınlanan “COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors”, “COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors” ve “Code od Conduct” rehberleri temelinde aşağıdaki etik görev ve sorumluluklara sahip olmalıdır:

Editörler/editör yardımcıları/yayın takip görevlileri, dergide yayınlanan her makalenin dergi yayın politikaları ve uluslararası standartlara uygun olarak yayımlanmasından sorumludur.

Editörler/editör yardımcıları/yayın takip görevlileri, makalelerle ilgili olumlu ya da olumsuz görüş bildirirken makalelerin özgün değeri, alana katkısı, araştırma yönteminin geçerli ve güvenirliği, anlatımın açıklığı ile derginin amaç ve kapsamını göz önünde tutarlar.

Editörler/editör yardımcıları/yayın takip görevlileri, derginin yayın politikaları arasında bulunan kör hakemlik ve değerlendirme süreci politikalarını uygular, hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutar, her makalenin yansız ve süresi içinde değerlendirilmesi için çaba gösterir.

Editörler/editör yardımcıları/yayın takip görevlileri, makalenin yansız değerlendirilmesi için editörler, hakemler ve yazar(lar) arasındaki çıkar çatışması-çıkar birliği olup olmamasını göz önüne alarak Yayın Kuruluna inceleyici önerisinde bulunurlar.

Editörler/editör yardımcıları/yayın takip görevlileri, akademik yazım kurallarına uymayan ve bilimsel olmadığını düşündükleri makalelerin değerlendirmesinin engellenmesi için Yayın Kuruluna öneride bulunurlar.

Hakemlerin Etik Sorumlulukları

Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi’ne gönderilen tüm makaleler çift taraflı kör hakemlik süreci ile değerlendirilmektedir. Çift taraflı kör hakemlik, yansız, nesnel ve bağımsız bir değerlendirme sürecinin sağlanabilmesi için yazarların hakemlerden, hakemlerin de yazarlardan gizli tutulması anlamına gelmektedir. Hakemlere makaleler değerlendirilmek üzere dergi yönetim sistemi (YAY-SİS)’nden iletilmektedir. Hakemlerin değerlendirdikleri makalenin çalışma alanlarına katkısı ve makalenin yayımlanabilir olup olmadığına ilişkin kararları ve bu kararlarına ilişkin gerekçelerini içeren bir form doldurmaları gerekmektedir. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi hakemlerinin etik sorumlulukları ve rolleri aşağıda belirtildiği gibidir:

1- Hakemler yalnız uzmanlık alanı ile ilgili makaleleri değerlendirmeyi kabul etmelidir.

2- Hakemler dergide yayımlanacak makalenin akademik kalitesinin en temel tespit edicisi olduklarının bilinciyle davranmalı ve akademik kaliteyi arttırma sorumluluğuyla değerlendirme yapmalıdır.

3- Hakemler, değerlendirmeyi tarafsızlık ve gizlilik içinde yapmalıdır. Uyruk, cinsiyet, dinsel inanç, siyasal inanç ve ticari kaygılarla değerlendirmenin yansızlığını bozmamalıdır.

4-Hakemler, gizlilik ilkesine riayet etmelidir, hakemlik sürecinden elde ettikleri bilgileri kişisel menfaatleri için kullanmamakla yükümlüdürler; raporlarını ve makale hakkındaki bilgileri başkalarıyla paylaşmamalıdırlar. Ayrıca makalelerdeki verileri, ancak inceledikleri makaleler yayımlandıktan sonra kaynak göstermek suretiyle kullanabilirler.

5- Hakemler, çıkar çatışması-çıkar birliği olduğunu anladıklarında, makaleyi değerlendirmeyi reddederek Kuruma bilgi vermelidirler.

6- Hakemler, yalnızca makalelerin içeriğinin doğruluğunu ve akademik ölçütlere uygunluğunu değerlendirmelidir. Makalede ortaya konan düşüncelerin hakemin düşüncelerinden farklı olması değerlendirmeyi etkilememelidir.

7- Hakemler, değerlendirmeyi akademik görgü kurallarına uygun biçimde, yapıcı bir dille yapmalı; hakaret ve düşmanlık içeren kişisel yorumlardan kaçınmalıdır.

8- Yazar(lar)ın herhangi bir kötüye kullanımları durumunda (örn., intihal ya da benzer etik dışı faaliyetler) ilgili editörü hemen bilgilendirmelidirler.

9- Hakemlerin kendilerine verilen süre içerisinde değerlendirmelerini tamamlamaları gerekmekte ve burada belirtilen etik sorumluluklara uymaları beklenmektedir.

Yazarların Etik Sorumlulukları

1- Yazar(lar), başka yerde yayımladıkları ya da yayımlanmak üzere gönderdikleri bir makale ile dergiye başvuruda bulunmamalıdır.

2- Yazar(lar), özgün makale göndermelidir. Gönderilen makaleler Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi Yayın İlkeleri ve Türk Dil Kurumu Yazım Kurallarına uygun bir şekilde hazırlanmalıdır. (Yabancı dilde gönderilecek çalışmalarda Türkçe özet bulunmalıdır.)

3- Yazar(lar), makale yazımı sırasında yararlandıkları kaynaklara etik ilkeler doğrultusunda doğru biçimde atıfta bulunmalı ve/veya alıntı yapmaları gerekmektedir. Yazar(lar)ın makalesinde yararlandığı tüm kaynaklar (yazarlar, çevrim içi sayfalar, kişisel görüşmeler, vb.) için eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmaları ve/veya alıntı yapmaları gerekmektedir.

4- Makaleye katkı sağlamayan kişilerin adı, yazar olarak yazılmamalı, makale yazarları başvuru esnasında yazılmalı, yayın sürecine giren bir makalenin yazar sırasını değiştirme, yazar çıkartma, yazar ekleme önerilmemelidir.

5- Yazar(lar) yayınlanma başvurusu yapılan makaleyle ilgili çıkar çatışması-çıkar birliği olan kişileri editörlere bildirmelidirler.

6- Değerlendirme sürecinde yazar(lar)dan makalelerine ilişkin bilgi istenmesi durumunda beklenen bilgileri  Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi Yayın Kuruluna sunmalıdırlar.

7- Makale ile ilgili düzeltme istenmişse belirtilen süre içerisinde istenen düzeltmeler yapılmalıdır.

8- Yazar(lar), değerlendirme ve erken görünüm aşamasındaki ya da elektronik ortamda yayımlanmış makalesi ile ilgili hata fark ettiklerinde bilgi vermeli ya da düzeltmek için Atatürk Araştırma Merkezi dergi editörlüğü ile iletişime geçmelidir.

9- Yazar(lar), veri toplama sürecinde etik ilkelere özen gösterdiklerinin kanıtlarını (başkalarının ölçek, anket, fotoğraf vb. belgelerinin kullanılması için kendilerinden izin alınması gibi) makale içinde sunmalıdır. Makalelerde araştırma ve yayın etiği ile fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğu belirtilmelidir.

10- Yayımlanmak amacıyla gönderilen makaleler “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi”nde belirtilen bilimsel araştırma ve yayın etiğine (intihal, sahtecilik, çarpıtma, tekrar yayım, dilimleme, haksız yazarlık, diğer etik ihlal türleri) aykırı olmamalıdır.

11- Dergiye gönderilen bilimsel yazılarda,  COPE’un Editör ve Yazarlar için Uluslararası Standartları dikkate alınmalıdır.

12- Yazar(lar)dan değerlendirme süreçleri çerçevesinde makalelerine ilişkin ham veri talep edilebilir, böyle bir durumda yazar(lar) beklenen veri ve bilgileri dergi yayın kuruluna sunmaya hazır olmalıdırlar.

13- Yazar(lar), makalelerinde kullandıkları verilerin kullanım haklarına, araştırma-çözümlemelerle ilgili izinlerin ya da üzerinde araştırma yaptıkları katılımcıların onayının alındığını belgelemelidirler. Yazar(lar), etik kurul kararı gerektiren deney, anket, ölçek, görüşme, gözlem, odak grup çalışması gibi nicel ya da nitel yöntemlerle veri toplamayı gerektiren araştırmalar için etik kurul onayı aldığını; etik kurul adı, karar tarihi ve sayısı ile birlikte aday makalenin ilk/son sayfasında ve yöntem bölümünde belirtmeli, etik kurul kararını gösteren belgeyi makalenin başvurusuyla birlikte sisteme yüklemelidir. Makalelerde araştırma ve yayın etiği ile fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğu belirtilmelidir. Etik Kurul onayı gerektirmeyen çalışmalarla ilgili makalenin etik kurul onayı gerektirmediğine ilişkin beyanda bulunmalıdırlar.

Etik İlkelere Uymayan Durumun Editöre Bildirilmesi

Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi ile ilgili etik olmayan herhangi bir durumla karşılaşılması hâlinde dergi@atam.gov.tr adresi üzerinden konu ile ilgili bilgilendirme yapılabilir.

Dergi Editörleri ve/veya Yayın Kurulu hem yayımlanmış hem de yayımlanmamış makalelerle ilgili olarak intihal veya sahtecilik şüphesi olduğunda harekete geçer ve etik ihlalin tespiti hâlinde Yayın Etiği Komitesinin (COPE) kurallarına göre karar alır.