Türk-Rum Nüfus Mübadelesinin Sebep ve Bazı İstisnaları
Hikmet Öksüz
Anahtar Kelimeler: Azınlık, İskân, Mübadele
Özet
20. yüzyılın en önemli nüfus hareketlerinden biri 24 Temmuz 1923 ta¬rihinde Lozan Barış Konferansında esasa bağlanan, fakat tatbikatında ortaya çıkan pürüzler nedeniyle kesin şeklini alması 1930'lara sarkan "Türk- Yunan Ahali Mübadelesidir. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Yunanistan, Müttefiklerinden almış olduğu destek İle Anadolu'yu işgale girişmişti. İrridentizm politikasına yönelen Yunan ulusçuluğu, Ortodoks Kilisesi'nin hortlatmış olduğu husumetin de etkisine girerek 1919-1922 yıllan arasında Anadolu'nun pek çok yerinde vahşet tablolan meydana getirmiştir. Kurtuluş Savaşı yıllarında yaşanan ve Rumlann sebep olduğu ibret ve¬rici olaylara bağlı olarak toplumlar arasında oluşan zıtlık ve bozulan güven ortamı savaş sonunda Nüfus Mübadelesini zorunlu hale getirmişti. Bu çalışmada, Nüfus Mübadelesinin tarihsel zemini, pratik sebepleri ve uygulama aşamasındaki istisnaları Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi'nden elde edilen belgeler çerçevesinde irdelenecektir.