The Status Of Graves, Cemeteries And Monuments Of The Entente Block

Abdurrahman Bozkurt

Abdurrahman Bozkurt

Anahtar Kelimeler: Çanakkale Boğazı, Çanakkale Savaşları, Gelibolu, Harp Mezarları, İtilaf Bloku

Özet

Boğazların hâkimiyetini ele geçirmek ve Osmanlı Devleti'ni savaş dışı bırakmak amacıyla Çanakkale Cephesi'ni açan İtilaf Bloku 250,000'e yakın kayıp vererek geri çekilmek zorunda kaldı. Çanakkale Savaşlarında hayatını kaybedenlerin çok azı için tek kişilik mezarlar yapılabildi. Savaş koşulları nedeniyle askerlerin büyük bir kısmı toplu ceset çukurlarına defnedildi. Bir kısmı da defnedilmeden arazi üzerinde kaldı. İtilaf Bloku geri çekildiğinden cesetlerini defnetme vazifesi de Osmanlı Devleti'ne düştü. Buna rağmen Çanakkale Savaşlarının ardından yabancılara ait mezar ve mezarlıkların kasten tahrip edildiğine dair söylentiler yayıldı. Papalık Temsilcisi tarafından yapılan tespitlerle söylentilerin doğru olmadığı ortaya çıktı. Fakat Mondros Mütarekesi'nden sonra bu iddialar yeniden gündeme geldi. Mondros Mütarekesi'nin akabinde Çanakkale'yi işgal eden İngilizler mezarlıklarının bulunduğu mıntıkada kontrolü ele geçirmeye çalıştılar. İngiliz Mezar Tescil Birimi (MTB) yabancılara ait mezarlık ve kalıntıların yerlerini ve cesetlerin kimliklerinin bir kısmını tescil etti. MTB'den sonra bölgeye gönderilen İmparatorluk Harp Mezarları Komisyonu (İHMK) tescil işlemlerini tamamlayarak mezarlık ve anıt inşasına başladı. Bu sıralarda imzalan Sevr Antlaşması İtilaf Devletlerine yabancılara ait mezarlık ve anıtları inşa, düzenlenme, bakım ve muhafazasını sağlama hakkını verdi. İngilizler onaylanmasını beklemeden Sevr Antlaşması'nın mezarlıklarla ilgili maddelerinin büyük bir kısmını tatbikata geçirdiler. Millî Mücadele'nin başarıyla sonuçlanması üzerine Sevr Antlaşması ortadan kaldırıldı. Ancak Gelibolu'da inşa çalışmaları neredeyse tamamlanmak üzereydi. İtilaf Devletleri Lozan Konferansı'nda bu meseleyi gündeme getirdiler. Yapılan müzakerelerin ardından yabancı mezarlık ve anıtlarının yer aldığı mıntıka kendine has münhasır bir bölge haline getirildi. Bu bölgenin belirlenen amaçlar dışında kullanımı da yasaklandı. 1926 yılına kadar Gelibolu'da bulunan İtilaf mezarlık ve anıtların büyük bir kısmı tamamlandı.

BibTex	`@article{ atam79, author = {Abdurrahman Bozkurt}, title = {The Status Of Graves, Cemeteries And Monuments Of The Entente Block}, journal = {Atam}, year = {2012}, volume = {XXVIII}, number = {}, pages = {57-101}, publisher = {Atatürk Research Center} }`
RIS	`TY - JOUR AU - Abdurrahman Bozkurt PY - 2012 TI - The Status Of Graves, Cemeteries And Monuments Of The Entente Block SP - 57 EP - 101 JO - Journal of Atatürk Research Center J2 - Atam VL - XXVIII IS - PB - ER -`
EndNote	`%0 Journal Article %A Abdurrahman Bozkurt %T The Status Of Graves, Cemeteries And Monuments Of The Entente Block %J Journal of Atatürk Research Center %D 2012 %V XXVIII %N %P 57-101`
APA	Abdurrahman Bozkurt (2012). The Status Of Graves, Cemeteries And Monuments Of The Entente Block. Journal of Atatürk Research Center, XXVIII(), 57-101.
MLA	Abdurrahman Bozkurt. "The Status Of Graves, Cemeteries And Monuments Of The Entente Block" Journal of Atatürk Research Center, vol. XXVIII, no. , 2012, pp. 57-101.
Chicago	Abdurrahman Bozkurt. "The Status Of Graves, Cemeteries And Monuments Of The Entente Block" Journal of Atatürk Research Center XXVIII, no. (2012): 57-101.
AMA	Abdurrahman Bozkurt. The Status Of Graves, Cemeteries And Monuments Of The Entente Block. Atam. 2012; XXVIII(): 57-101.
Vancouver	Abdurrahman Bozkurt. The Status Of Graves, Cemeteries And Monuments Of The Entente Block. Atam. 2012; XXVIII(): 57-101.
ISNAD	Abdurrahman Bozkurt. "The Status Of Graves, Cemeteries And Monuments Of The Entente Block". Journal of Atatürk Research Center XXVIII/ (2012): 57-101.

Gelibolu Yarımadası’nda İtilaf Blokuna Ait Harp Mezarlıklarının İnşası Ve Statüsü

Özet

Cite As