İkinci Dünya Savaşı Döneminde Adana Görüşmelerinin Siyasi Yönü

Özet

Kasım 1942'deki Stalingrad çarpışmalarının neticesi ile Casablanca Konferansı'nda alman kararlar Adana görüşmelerine giden yoldaki önemli gelişmeler olmuştur. Adana görüşmeleri Churchill ile Roosevelt'in Ca- sablanca'da üzerinde anlaştıkları kimi konuların bir sonucu olarak, ortaya Çıkmıştır.. Bu görüşmelerin siyasi boyutunun ele alındığı bu çalışmada, Churchill'in şahsında beliren İngiliz politikasının Türklerce izlenen dış politikayla hangi hususlarda örtüştüğü ve hangi hususlarda İse ne tür nedenlerden dolayı çakıştığı ele alınmış; konuyla ilgili görüşme tutanakları başta olmak üzere kimi birinci elden kaynaklara dayanılarak görüşülen konular açıklanmaya ve irdelenmeye çalışılmıştır. Ayrıca; müttefiklerin başta Balkanlar olmak üzere Yakın doğu politikalarıyla Sovyetlerin özellikle Tür¬kiye'ye ve Balkanlara ilişkin siyasetleri, toplantıya yansıdığı ölçüde irdelenmiştir. Bu arada Türkiye'nin hassasiyetle üzerinde durduğu Sovyet baskısının toplantıda önemli bir görüşme konusunu oluşturduğu gözlenmiştir. Saptanan bir diğer özelliğin de Churchill'in şu ya da bu koşullar karşısında Türkiye'nin müttefikler yanında savaşa girmesini sağlamak için yoğun çaba gösterdiği olmuştur. Görüşmelerin Yabancı ve Türk kamuoyunda yarattığı yankı ve yorumlar da bu çalışmada göz önünde tutulan ayn bir husus olmuştur. Bu arada Türk yetkililerince toplantıda açıklanan düşüncelerin, ülke çıkarlarının mümkün olduğunca ne denli korunmaya çalışıldığını gösterdiği de dikkati çeken bir diğer nokta olmuştur.