Mustafa Kemal Atatürk ve Franklin Delano Roosvelt’in Dış Politikadaki Liderliklerinin Karşılaştırılması

Özet

Makale, Amerika Birleşik Devletleri başkanlarından Franklin Delano Roosevelt (1882-1945) ile Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün (1881-1938) dış politikadaki liderliklerini karşılaştırmalı olarak irdelemektedir. Her iki liderin politika ve uygulamalarının ne ölçüde etik ve etkin olduğu değerlendirilmektedir. Roosevelt ve Atatürk ülkelerinde köklü değişiklikler gerçekleştirmişlerdir. Onların dış politika alanındaki karar ve uygulamaları, iç politikadan bağımsız olmamıştır. Özellikle Türk dış politikasındaki gelişmeler, Kurtuluş Savaşı ve Devrim sürecine değinilmeden anlaşılamaz. Bu nedenledir ki makale, iç politika unsurlarına da yer vermektedir. Makalede Atatürk ve Roosevelt'in dönüşümcü liderlik (transformational leadership) nitelikleri ortaya konmaktadır. Çalışmanın esas amacı her iki liderin dış politikadaki karar ve uygulamalarının ne ölçüde etkin olduğu ve sonuca ulaşırken ne derece etik ilkelere bağlı kaldıkları hususlarını ortaya koymaktır. Bu bağlamda, iki devlet adamının liderlik özellikleri Amaç, Araç ve Sonuçları temelinde irdelenmektedir. Her iki lider de ülkelerinde büyük değişim yaratan dönüşümcü (transformational) liderler olarak tarihteki yerlerini almışlardır. ABD dış politikasında köklü değişiklilikler yapmasına rağmen Roosevelt'in özellikle toplumu ikna etme noktasında ilk hamleyi yapmada bazı zafiyetleri olduğu görülmektedir. Ülkenin dış politikasını belirli prensipler üzerinde kuran Atatürk, etkin ve sonuca ulaşan karar ve uygulamalarında ahlaki unsurları göz ardı etmeyen tarihteki sayılı liderlerden biri olmuştur.